Zahid-ül Kevseri

Osmanlı âlimlerinden. İsmi Muhammed Zâhid bin Hasan’dır. 1878 yılında Düzce’nin Hacı Hasan Efendi köyünde doğdu. Babası doğduğu köye Kafkasya’dan göçmüş ve bu köye, âlim bir zât olan babasının ismi verilmiştir. 1951 (H.1370)de Mısır’da vefât etti.

İlk tahsilini Düzce’de babasından yaptıktan sonra İstanbul’a gelip, Fâtih Câmiinde Eğinli İbrâhim Hakkı’nın derslerine devâm etti. Sonra da Alasonyalı Ali Zeynel-Âbidin Efendinin derslerine devam edip tahsilini tamamlayarak icâzet (diploma) aldı. Kastamonulu Şeyh Hüseyin Efendi de ders aldığı hocalarındandır.

1907 senesinde Birinci Dünya Savaşına kadar Fâtih Câmiinde müderrislik yaptı. Ürgüplü Mehmed Hayri Efendinin Şeyhülislâmlığı sırasında medreselerde belâgat, aruz, mantık dersleri okuttu. Bir müddet sonra da Kastamonu’da açılan yeni bir medreseyi faaliyete geçirmekle görevlendirildi. Üç yıl Kastamonu’da kaldıktan sonra İstanbul’a döndü. İstanbul’a gelince Dârüşşafaka’ya, bir ay sonra da Medreset-ül-Mütehassisine müderris olarak tâyin edildi. Şeyhülislâm Mustafa Sabri Efendinin ders vekilliğini yaptı.

1922 senesinde İstanbul’dan ayrılıp, Mısır’a gitti. Birkaç ay Kâhire’de kaldıktan sona Şam’a geçip bir yıl Şam’da kalıp, Kâhire’ye döndü. Bundan sonra âilesini de Kâhire’ye götürüp, orada yerleşti.

Zamânının tefsir, hadis, fıkıh âlimi olan Zahid-ül-Kevserî Türkiye’de ve Mısır’da bulunduğu sırada birçok eser yazmış ve yüzlerce talebe yetiştirmiştir. Talebelerinin çoğunu Mısır’a gitmeden önce Türkiye’de yetiştirip, her birine icâzet (diploma) vermiştir. Mısır’a göçtükten sonra ilmî incelemeler yapması ve vaktinin çoğunu kitap yazmaya ayırması sebebiyle Mısır’da yetiştirdiği talebe sayısı, Türkiye’de yetiştirdiği talebe sayısına göre oldukça azdır. Mısır’da yazdığı eserler ve verdiği derslerle dinde reform yapmak isteyen sapık kimseleri susturdu. Onun bulunduğu mecliste konuşamaz hâle getirdi.

Eserleri:

1. Nazm-ı Avâmil-il-İ’rab (Farsçadır).

2. Esseyf-üs-Sakil.

3. El-İşfâk alâ Ahkâm-it-Talak.

4. Er-Ravdun-Nazır-ül Verdi fi Tercemet-il İmâm-ir-Rabbânî es-Serhendî (Türkçedir).

5. Irgâm-ül Merid: Tasavvuf ve tasavvuf büyükleri hakkındadır. Bu eser İhlâs A.Ş. tarafından ofset olarak basılmıştır.

6. Makâlât: Çeşitli mevzularda yüzden fazla makâlesinin toplandığı kıymetli bir eserdir.